Hoe ik heb geleerd om óók de laatste tien minuten van een natuurdocumentaire te kijken

future design

Geschreven door Mérijn Stam

Als kind genoot ik van documentaires over het leven van dieren, in de zee of elders. Toch zapte ik in de laatste tien minuten vaak door naar iets anders. Het moment in de documentaire waar de makers lieten zien wat de impact van de mens is op de leefomgeving van de natuur en dieren in kwestie. Het einde van de films waar ik zo van genoot was altijd negatief. Ik voelde me er schuldig door en kon er vaak niet naar kijken. Waarom doet de mens dat nou? Dat doe je toch niet?! Ik kon er met mijn hoofd niet bij.

teevee

Toch stond ik er toen ik ouder werd weinig bij stil wat de impact van mijn gedrag op het milieu was. Ik consumeerde gewoon, net als iedereen om mij heen. Zowat iedere maand vloog ik de wereld rond voor mijn werk en er stonden vele impulsaankopen op mijn naam. Gewoon, lekker leven. Toch?

Dat schuldgevoel wat ik vroeger als klein jongetje had tijdens de laatste minuten van mijn geliefde docu’s stak zijn kop toch weer op. De jaren vlogen voorbij – jaren waarin ik steeds minder vaak kon schaatsen op mijn verjaardag in februari. Het schuldgevoel groeide en groeide. Het hoogtepunt bereikte ik na de geboorte van mijn kinderen. Ik dacht bij mezelf: Is dit hoe we de boel achter willen laten?

zapper

Ik kreeg meer inzicht in mijn eigen gedrag en de consequenties hiervan. Ze voelden zwaarder. Mijn moreel besef maakte overuren. Er zijn zo veel anderen die ook gewoon lekker leven, er moet zoveel gebeuren om dit gedrag te veranderen. Wat kan ik doen? Hoe kan ik ook maar iets veranderen, naast recyclen en korter douchen? Ik zou mijn vrienden nog meer met ongevraagd advies kunnen bestoken, maar ze zien me aankomen. De politiek dan? Nee. Te abstract en te weinig ratio. Die onverklaarbare machtsspelletjes waar ik bekend mee was en al over struikelde? Neen, bedankt.

Er ontstond overduidelijk een behoefte om anders mijn energie in te zetten. Al snel kwam ik erachter dat ik voldoening wil ervaren in werk. Een positieve impact op de maatschappij wil hebben. Dit bracht me uiteindelijk bij de Future Design Playground, waar ik nu werk als docent en coördinator. Een studieprogramma dat samen met Eric Voigt, Erik Prins en ondergetekende is gecreëerd en wordt gehost in de Blokhuispoort, midden in het centrum van Leeuwarden. Samen met studenten werken we aan de problemen die we als maatschappij tegemoet gaan. Zoals biodiversiteitsverlies, droogte, uitputting van de aarde door landbouw en overconsumptie in de breedste zin van het woord.

Als we niets doen dan overkomt de toekomst ons

Als we niets doen dan overkomt de toekomst ons. Dat is het belangrijkste uitgangspunt van onze werkwijze. Een voorbeeld van een waarschijnlijke toekomst kan zijn: Iedereen gaat thuiswerken achter de PC, of onze rol als docent wordt vervangen door Hologrammen.

Een wenselijke toekomst kan zijn: Het hele schoolsysteem gaat op in het dagelijks leven. Zelf als kind leren voedsel verbouwen door te berekenen hoeveel water het nodig heeft en waarom. Wat je ermee kan doen en wanneer je weer in actie moet komen om te oogsten. Hierdoor heb je lichamelijke opvoeding, rekenen, biologie en plannen gecombineerd. Een belangrijke voorwaarde is dat dit in volledige harmonie met de natuur gebeurt.

Luchtfietserij? Misschien. Maar dit is allemaal mogelijk als je kijkt naar mooie initiatieven die al bestaan en alles blijkt al technisch mogelijk. Nu moeten er ‘gewoon’ andere keuzes gemaakt worden.

In vergelijking met de normale van manier van innoveren is dit, volgens ons, de enige manier om radicaal impact te genereren en te werken aan de problemen waar we in de maatschappij op af stevenen. Want de huidige manier van innovatie is het blijven optimaliseren van de status quo en gaat te veel te langzaam. Dit moet een herkenbaar gevoel zijn, toch?

Zo, nu ga ik bezig met wenselijke toekomst waarin tijdreizen realiteit gaat worden…

… dan ga ik terug naar dat wegzappende jongetje om te vertellen toch verder te kijken want hij komt toch wel terecht waar hij zou moeten zijn.

merijn stam portretMérijn Stam
Als docent bij CMD LWD zit ik op de plek waar ik moet zijn. Samen met studenten, docenten en industrie partners bouwen we aan innovatie op het gebied van duurzaamheid, toekomstvisies en nieuwe levensstijlen. De creatieve inspiratie die de industrie partners en docenten opdoen is ongekend. Die komt voornamelijk door de intrinsieke motivatie die studenten hebben om te werken aan eigen gekozen richtingen.

→ Neem contact op met Mérijn